Zaledwie kilka dni temu obchodziliśmy 77 rocznicę zdobycia wzgórza Monte Cassino przez 2 Korpus Polski. Bitwa pod Monte Cassino to ważny element naszej świadomości narodowej. Trzeba pamiętać i przekazywać tę wiedzę kolejnym pokoleniom, bo pamięć o przodkach jest naszym bogactwem, dziedzictwem kulturowym i kopalnią wiedzy o przeszłości. Dzięki niej znamy swoją tożsamość, możemy korzystać z wiedzy zdobytej wiele pokoleń przed nami oraz mamy informacje na temat życia w dawnych czasach. Przy tej właśnie okazji chciałam zabrać Was ze sobą na spacer do innego miejsca pamięci, którego historia sięga jeszcze starożytności.
Cmentarz Verano w Rzymie można by nazwać miastem umarłych. W cieniu cyprysów i wielu wspaniałych posągów, rzeźb i pomników spoczywają aktorzy, poeci, rzeźbiarze, politycy, zamożne rody i zwykli mieszkańcy. Splatają się tu historie różnych narodowości. Spoczywa tu legendarny bojownik o wolność oraz twórca zjednoczenia Włoch Giuseppe Garibaldi czy słynny aktor Marcello Mastroianni, znany z niezapomnianych ról w filmach Federico Felliniego, jak również reżyser Vittorio De Sica, ale jest to także miejsce spoczynku znanych Polaków. Na Verano spoczywa wielu polskich artystów, duchownych i działaczy polonijnych. W głębi cmentarza, w kwaterze 38 (tzw. cudzoziemskiej) spoczywa około 25 Polaków, natomiast na całym cmentarzu polskich grobów jest kilkaset.
Jeżeli będziecie w Rzymie, odwiedźcie koniecznie grób polskich artystów zaprojektowany i ufundowany przez polskiego rzeźbiarza Antoniego Madeyskiego. To wspaniałe mauzoleum skrywa szczątki wielu polskich artystów, którzy tworzyli w Rzymie na przełomie XIX i XX wieku. W 1939 roku został w nim pochowany m.in. autor projektu Antoni Madeyski – twórca nagrobka króla Władysława III Warneńczyka, który poległ w bitwie pod Warną w 1444 roku. Jego ciała nigdy nie odnaleziono. Nagrobek został wykonany w Rzymie z czerwonego marmuru i brązu. W kwietniu 1906 roku został on umieszczony w katedrze wawelskiej, a jego oficjalne odsłonięcie nastąpiło 7 lipca 1906 roku.
Oprócz niego spoczywają tu także Jadwiga Bohdanowicz i Wiktor Brodzki, utytułowany autor wielu wspaniałych rzeźb o tematyce antycznej, mitologicznej, alegorycznej, religijnej. Jego dziełem jest m.in. posąg Jezusa błogosławiącego, który można podziwiać w kościele Wszystkich Świętych w Warszawie. Portretował on Polaków lub wybitne osobistości związane z Polską, w tym Adama Mickiewicza, Mikołaja Kopernika czy Jana Kochanowskiego, a następnie przekazywał swoje prace instytucjom działającym na ziemiach polskich.
Wśród zasłużonych Polaków na cmentarzu Verano pochowany jest między innymi zmarły w 1847 roku Stanisław Klicki, oficer napoleoński i uczestnik powstania listopadowego. Znajduje się też tam grób Onufrego A.J. Nałęcza-Korzeniowskiego (1807–1868), kierownika wydziału wojskowego w emigracyjnym Towarzystwie Przyjaciół Postępu, członka Ligi Polskiej w Mediolanie.
Spoczywa tu także Karolina Lanckorońska – hrabianka, historyk i historyk sztuki, wykładowczyni akademicka na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, oficer prasowa 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych, a po wojnie zaangażowana działaczka Polonii we Włoszech. Współzałożyła Polski Instytut Historyczny w Rzymie oraz Polskie Towarzystwo naukowe na Obczyźnie. Była również członkinią Polskiej Akademii Umiejętności z siedzibą w Krakowie.
Fundator i pierwszy dyrektor Polskiej Biblioteki w Rzymie Józef Feliks Michałowski też spoczywa na cmentarzu Verano. Ofiarował on w 1921 roku Polskiej Akademii Umiejętności kilka tysięcy tomów swojego księgozbioru. Zostały one przekazane polskim naukowcom przebywającym w Rzymie i prowadzącym badania w Archiwach Watykańskich. W późniejszych latach biblioteka Józefa Michałowskiego stała się fundamentem Stacji Naukowej PAU w Rzymie.
Bardzo ważne jest, abyśmy nie zapomnieli o tych ludziach, aby pozostała w nas pamięć o nich. W wielu przypadkach nie mają już krewnych w Rzymie, którzy mogliby przekazać historię ich życia następnym pokoleniom, dlatego dbajmy o to, aby pamięć o nich była zawsze żywa.
Nicole Wardęga
Lubisz portal polonijny POLONIA TO MY? Dziękujemy!
Polub też nasz fanpage na Facebooku i udostępnij posty.
Powiedz o nas znajomym; jesteśmy też na Instagramie!
